نهج البلاغه
حکمت 400
حقّ و خُرافه ( 1 )
چشم زخم و …
یکشنبه شب 22 / 11 / 1402
مطالب بیان شده در جلسه بالا 👆👇
(جهت اطّلاع حکمت 399 جمعا 13 جلسه صحبت شد )
وَ قَالَ (عليه السلام) : الْعَيْنُ حَقٌّ، وَ الرُّقَى حَقٌّ، وَ السِّحْرُ حَقٌّ،
وَ الْفَأْلُ حَقٌّ؛ وَ الطِّيَرَةُ لَيْسَتْ بِحَقٍّ، وَ الْعَدْوَى لَيْسَتْ بِحَقٍّ؛
وَ الطِّيبُ نُشْرَةٌ، وَ الْعَسَلُ نُشْرَةٌ، وَ الرُّكُوبُ نُشْرَةٌ،
وَ النَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ نُشْرَةٌ.
حکمت 400 نهج البلاغه حقّ و خُرافه ؟
تأثير چهار موضوع از امور غير عادى را تصديق
و تأثير دو موضوع خرافى را نفى مى فرمایند
و چهار چيز را مؤثر در نشاط آدمى مى شمرند
وَ قَالَ (عليه السلام) : الْعَيْنُ حَقٌّ ، …
1 = امیر المومنین ع فرمودند :
چشم زخم حقيقت دارد
( چشمِ شور = شور چشم =
چشمِ بد = چشم زخم = چشم زدن )
چشم هاى برخى از افراد،
داراى اثر مخصوصى
و انرژى خاص و فوق العاده اى است
كه هرگاه از روى تعجب به چيزى بنگرند ممكن است آن را درهم بشكنند و يا تأثير بدى در آن بگذارند.
حالتی غیر اختیاری است که از حس حسادت در مواقع بروز خوشحالی، موفقیت، زیبایی،
تحسین و… دیگری نشأت می‌گیرد
اين نيروى مغناطيسى
و انرژى فوق العاده قابل انكار نيست
كه به حيوانات يا انسان ها يا اشياء
از طريق چشم زدن آسيب رسانده اند.
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم
بر چهره يكى از كنيزان او زخمى ديد.
فرمود : او را چشم زخم رسيده است، …
مى گويند : دانشمندان ايرانى و هندى و پزشكان يونانى و زيركان عرب و شهرنشينان مجرب و متكلمان ورزيده
غذا خوردن مقابل جانوران درنده را خوش
نمى داشته اند و از چشم زخم آنان و حرص
و آزى كه در آن نهفته است پرهيز مى كرده اند
همچنين از ايستادن خدمتگزاران بالاسر خود
به هنگام خوردن و آشاميدن پرهيز مى كرده اند
و پيش از اينكه غذا بخورند، دستور مى داده اند خدمتگزاران را سير نمايند.
در مورد سگ و گربه هم عقيده داشته اند كه
يا بايد آنها را از كنار سفره دور كرد
يا آنكه براى آنان چيزى انداخت كه
به خوردن آن سرگرم شوند.
از رسوم عرب اين بود كه هرگاه شمار شتران
ايشان به هزار مى رسيد
يك چشم شتر نر را كور مى كرده اند
كه چشم زخم را از شتران خود دفع كنند.
: اعراب از بيم چشم زخم و ربوده شدن كودكان
بر آنان دندان روباه يا ماده گربه
مى آويخته اند و …
از رسوم ايشان آن بوده است كه هرگاه مار بزرگى
را مى كشته اند و بيم آن مى داشته اند كه جنيان انتقام خونش را بگيرند، بر سر آن مار كشته مدفوع مى ماليدند و مى گفتند مدفوعى است كه خون خواهت انداخته است.
گاهى بر بدن مار كشته شده اندكى خاكستر
مى پاشيدند و مى گفتند تو را چشم زخم كشته است
و خونخواهى براى تو نيست. اين موضوع در امثال عرب هم آمده است كه به كسى كه خونش پايمال
مى شده است مى گفته اند : كشته چشم زخم است.
چشم زخم لازم نيست از دشمن باشد.
گاهى دوست از دوست خودش
به خاطر داشتن كمالى تعجب مىكند
و حتی گاهی ممکن است انسان خودش را چشم کند
پيامبر اکرم فرمودند : ان العين حق و انها تدخل الجمل و الثور التنور بحار ج 63 ص 17
چشم زخم حق است و به قدرى كارساز است
كه شتر و گاو را داخل تنور مىكند.
: حق بودن شورى چشم به اين معنا نيست كه ما
به بعضى افراد سوءظن داشته باشيم
و آنان را متهم به چشم شورى كنيم.
و يا كوتاهىهاى خودمان را در موارد مختلف به حساب چشم زخم بگذاريم.
امام صادق ع : من اكثر قراءة قل اوحى لم يصبه فى الحياة الدنيا شىء من اعين الجن و لا نفثهم و لا سحرهم، و لا كيدهم، … برهان ج 4 ص 390
هر كس بسيار سوره جن را بخواند
هرگز در زندگى دنيا چشم زخم جن و جادو
و سحر و مكر آنها به او نمىرسد، …
شکستن تخم مرغ، چشم زخم را باطل نمی‌کند
در آیات قرآن کریم و یا در روایات معصومین نیست
از خرافات و مطالب بی‌پایه و بی اساس است
و کار بیهوده و باطلی و اسراف است
بعضی به جای این که در روشنایی دین و عقل
و منطق، به دنبال حل مشکلات باشند
دوست دارند مشکلاتشان را در تاریکی
و از طریق خیالات و وهمیات حل کنند….
تخم شکستن با تعالیم اسلامی که می‌گوید
حسن ظن داشته باشید، غیبت نکنید،
تهمت نزنید، نسبت دروغ ندهید،
آبروی یکدیگر را حفظ کنید، سازگار نیست