تدریس رساله جامع – جلد 3
احکام – جلسه شماره 894
احکام مال پیدا شده ( 2 )
تاریخ 1403.11.10
مطالب بیان شده در جلسه 👆👇
ادامه مطالب جلسه قبل👇👇
مال گمشده دو قسم است : حیوان و غیر حیوان ؛
مسأله 1409
اگر انسان حیوانی را که مالک داشته
و صاحبش آن را گم کرده ،
= 1 = در غیر آبادی مانند صحرا، کوه و دشت بیابد
در صورتی که حیوان توانایی حفظ
و همین طور دفاع از خود نسبت به درندگان کوچکی مثل گرگ و روباه را داشته باشد،
فرد حقّ گرفتن حیوان را ندارد؛
( پس اگر آن را بگیرد گناهکار است و تا زمانی که حیوان را به صاحبش برنگردانده، چنانچه از بین برود یا نقص و عیبی بر آن وارد آید،
ضامن است و رها کردن حیوان در جایی که آن را پیدا کرده،
جایز نیست ؛ البتّه ، اگر از پیدا شدن صاحبش نا‌امید شود،
باید آن را با اجازۀ حاکم شرع از طرف صاحبش صدقه دهد
و باید خوراک و آنچه برای حفظ حیوان لازم است را تأمین کند
و نمی‌تواند این هزینه‌ها را بعداً از مالک بگیرد شایان ذکر است،
چنانچه در این مدّت از محصولات حیوان – مانند شیر و پشم آن – استفاده کرده باید عوض آن را بپردازد. همین طور، در صورتی که
سوار حیوان شده یا او را در باربری به کار گرفته
پرداخت اجرت المثل بر او لازم می‌باشد. )
اگر انسان حیوانی را که توانایی دفاع از خود نسبت به درندگان کوچک را ندارد ،
در غیر آبادی بیابد، می‌تواند آن را بگیرد؛
پس اگر در آن محل عدّه‌ای وجود داشته باشند
که اُتراق کرده‌اند، باید از صاحب حیوان
جستجو نماید و پیدا شدن حیوان را
به آنان اطلاع دهد.
مسأله 1412 اگر در مسألۀ قبل بعد از اعلام، صاحب حیوان پیدا نشد،
بین دو کار مخیّر است:
الف. حیوان را برای خود بردارد (تملّک نماید) و از آن برای
مصرف خوراکی استفاده کند یا اینکه حیوان را بفروشد.
در این صورت، اگر صاحبش پیدا شود، باید قیمت حیوان را به او بدهد، هرچند نسبت به مالک مدیون به حساب نمی‌آید.
ب. حیوان را تا وقتی از پیدا شدن صاحبش نا‌امید نشده،
نزد خود نگه دارد.
در این صورت، حیوان به عنوان «امانت شرعی» دست اوست
و اگر بدون کوتاهی در نگهداری یا تصرّف غیر مجاز از بین برود
یا نقص و عیبی بر آن وارد آید، چیزی بر عهدۀ او نیست.
مسأله 1413 اگر صاحب حیوان آن را در صحرا یا بیابان یا بین راه
و مانند آن رها کرده باشد، چنانچه از آن اعراض کرده و تملّکش را
برای دیگران مباح نموده باشد، آن حیوان حکم مباحات اصلی را دارد
و انسان می‌تواند آن را بگیرد و نسبت به آن ضامن نمی‌باشد.
= 2 = اگر انسان حیوانی را که مالک داشته
و صاحبش آن را گم کرده ،
مسأله 1415 در آبادی بیابد، حقّ گرفتن آن را ندارد و اگر آن را بگیرد، باید اعلام کند
و از صاحبش جستجو و تحقیق نماید تا وی را بیابد
ادامه دارد 👆👆