نهج البلاغه
حکمت 417
توبه ( 1 )
لزوم توبه
تاریخ : 16 / 10 / 1403
👈 مطالب بیان شده در جلسه 👇👇
حکمت 417 نهج البلاغه
وَ قَالَ (عليه السلام) لِقَائِلٍ قَالَ بِحَضْرَتِهِ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ :
شخصى در حضور امیر المومنین ع
( بدون توجه لازم و از روى غفلت و بى خبرى )
گفت : استغفر اللَّه ، امام ع فرمودند :
ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ، أَ تَدْرِي مَا الِاسْتِغْفَارُ ؟
مادرت به عزايت بنشيند و بر تو بگريد ،
مى دانى معناى استغفار چيست ؟
الِاسْتِغْفَارُ دَرَجَةُ الْعِلِّيِّينَ وَ هُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَى سِتَّةِ مَعَانٍ :
استغفار درجه والا مقامان و بلند پايگان است ،
و داراى شش معنا است
( مراحل شش گانه اى دارد ) :
مرحله 1 و 2 حقيقت توبه النَّدَمُ عَلَى مَا مَضَى
وَ الْعَزْمُ عَلَى تَرْكِ الْعَوْدِ إِلَيْهِ أَبَداً
مرحله 3 و 4 شرط پذيرش توبه أَنْ تُؤَدِّيَ إِلَى الْمَخْلُوقِينَ حُقُوقَهُمْ وَ أَنْ تَعْمِدَ إِلَى كُلِّ فَرِيضَةٍ عَلَيْكَ ضَيَّعْتَهَا
و مرحله 5 و 6 شرط كمال توبه أَنْ تَعْمِدَ إِلَى اللَّحْمِ الَّذِي
نَبَتَ عَلَى السُّحْتِ فَتُذِيبَهُ وَ أَنْ تُذِيقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَةِ كَمَا أَذَقْتَهُ حَلَاوَةَ الْمَعْصِيَةِ
امام ع احساس كردند
استغفار او ظاهرى بيش ندارد
که باید هشدار و تذکری
برای او و دیگران باشد
جمله ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ = مادرت تو را از دست بدهد
واقعاً نفرين به مرگ نيست
بلكه تعبيرى است كه هنگام نهى اكيد از چيزى،
در ادبيات عرب به كار مى رود.
در فارسی نیز برای نهی شدید :
خدا مرگت دهد چرا اين كار را مى كنى ؟
( که نفرين به مرگ نيست )
جمله “ثَـکِـلَـتـْکَ أمُّـک” :
- نفرین = برای دشمنان … مرگ و نابودی
- دعا = برای دوستان که مرگ برای او بهتر است از این‌که به این رفتار بدش ادامه دهد
- تعجّب = برای دوستان از کار عجیبی که انجام دادند
- هشدار و آگاهی دادن = برای دوستان
در واقع توبه يك كلاس تربيتى مهم است
تا انسان از آثار گناهان پيشين
از طريق توبه صحيح ، پاك و پاكيزه نشود
در حريم قرب پروردگار راهى نخواهد داشت.
اگر گنهكار راه بازگشت را به روى خود بسته ببيند
از ادامه گناه پرهيز نخواهد كرد و :
اكنون كه من رانده درگاه خدا شده ام
آب از سرم گذشته چه يك قامت چه صد قامت.
امام سجاد ع : در مناجات تائبين :
إِلَهِى أَنْتَ الَّذِى فَتَحْتَ لِعِبَادِكَ بَاباً إِلَى عَفْوِكَ سَمَّيتَهُ التَّوْبَةَ
خداوندا ! تو همان كسى هستى كه
درى به سوى عفوت براى بندگانت گشوده اى
و نام آن را باب توبه گذاشته اى
فَقُلْتَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً
و از همه گنهكاران دعوت كرده اى و فرموده اى :
به سوى خدا بازگرديد
و توبه كنيد; توبه اى خالص.
فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ الْبَابِ بَعْدَ فَتْحِه;
اكنون كه اين باب رحمت گشوده است
كسانى كه از آن وارد نمى شوند
چه عذرى دارند ؟
تــوبــه به عنوان نخستين گام ، بسيار مهم
و جزء واجبات است كه اگر لغزشى از كسى سر زد
بلافاصله توبه كند و در مقام جبران برآيد.
دو قِسم توبه و بازگشت داریم
1 = توبه بندگان = بازگشت از گناه به اطاعت
2 = توبه خداوند = بازگشت از مجازات به رحمت
ادامه دارد 👆👆